ΠΑΙΔΕΙΑ: ΜΙΑ ΣΥΝΘΕΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Παρακολούθησα πρόσφατα ένα ρεπορτάζ στην τηλεόραση με θέμα «Νέοι και ελληνικά». Γενικά, παρατήρησα ότι ασκούνταν έντονη κριτική στη νέα γενιά που δεν διαβάζει, δεν ενδιαφέρεται, που στέκεται  στην πλειονότητά της απαθής μπρος στα κοινωνικοπολιτικά τεκταινόμενα. Και αμέσως αναρωτήθηκα: τι άραγε ωθεί τους νέους στην απάθεια και ποια η πηγή της χιλιοειπωμένης « γλωσσικής πενίας»;

Εσύ αναγνώστη, που διαβάζεις το άρθρο τούτο, αναλογίσου: νιώθεις ότι κάτι λείπει από τη σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία; Πού πιστεύεις ότι εντοπίζεται το έλλειμμα παιδείας από το οποίο πάσχει σήμερα ο μέσος Έλληνας; Ή καλύτερα, το έλλειμμα καλλιέργειας του μέσου Έλληνα; Σε τι οφείλεται ότι 1 στους 2 αποφοίτους Λυκείου αγνοεί σημαντικά γεγονότα της Ιστορίας (παγκόσμιας και μη) ή ότι με δυσκολία πολλές φόρες επικοινωνεί τις ιδέες του στους συνομιλητές του;

Νομίζω ότι η γλωσσική πενία που πλήττει τη νέα γενιά  προκύπτει ως επακόλουθο της αποσπασματικής και μονόπλευρης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η μη προσεκτική -στις πλείστες των περιπτώσεων- επιλογή εκπαιδευτικού προσωπικού, από το οποίο απουσιάζει παντελώς η μεταδοτικότητα είναι πλέον γεγονός στα ελληνικά σχολεία (δημόσια και μη). Η μέση εκπαίδευση δεν προσφέρει -όπως καθημερινά αποδεικνύεται- τις απαιτούμενες βάσεις στους μαθητές.  Όλα ξεκινούν από το δάσκαλο κατ’ εμέ (και από το σπίτι, όπως συνηθίζουμε να λέμε), αλλά κατά βάση από το σχολείο. Απουσιάζει η πραγματική εκπαιδευτική διαδικασία.

Κατά τη γνώμη μου, επιτυχημένο και αποδοτικό είναι ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει κατανοήσει  και προσπαθεί να αναδείξει την ουσία της μάθησης και της διδασκαλίας. Οι διαδικασίες αυτές είναι  φύσει πολύπλοκες και χρονοβόρες. Λόγω αυτής της εγγενούς πολυπλοκότητας, η διδασκαλία πρέπει να εξοπλίζεται με απαραίτητα εφόδια, όπως εις βάθος γνώση του αντικείμενου, στρατηγική, πρόγραμμα, δεξιότητες, σωστή στάση και συμπεριφορά εκ μέρους του διδάσκοντος απέναντι στο μαθητή. Από την άλλη, η μάθηση είναι σε μεγάλο βαθμό εμπειρική διαδικασία, βιωματική. Το κίνητρό της είναι το ερέθισμα. Το ερέθισμα που θα προσφέρουν οι δάσκαλοι για να καταστήσουν τη γνώση πιο ελκυστική στους μαθητές, γιατί ερέθισμα αυθύπαρκτο   -ακόμα- δεν υφίσταται. Το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών, ιδίως στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, θα πρέπει να είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις εξελίξεις στην κοινωνία. Η γνώση δεν είναι στατική, μεταβάλλεται ταυτόχρονα με τις αλλαγές του status quo της κοινωνίας  που τη γεννά και τη μεταδίδει στα μέλη της. Αποτελεί βιοτικό φαινόμενο.

Το ελληνικό σχολείο  σήμερα περισσότερο παρά ποτέ διψά για καλλιεργημένους καθηγητές, παιδαγωγικά καταρτισμένους, ευαίσθητους κοινωνικά, εμπνευσμένους,  με ήθος. Αυτοί θα προσφέρουν τα απαιτούμενα ερεθίσματα στους διδασκόμενους. Η μάθηση, άλλωστε, είναι μια αμφίδρομη διαδικασία. Ο δάσκαλος, το αναλυτικό πρόγραμμα, τα μέσα διδασκαλίας και το σχολικό εγχειρίδιο συγκαταλέγονται στα απαραίτητα εφόδια της διαδικασίας αυτής. Αυτά πρέπει να αφορά η οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος, και αυτά να ενισχύει. Μέρος της διαδικασίας αυτής πρέπει να αποτελεί η  αξιολόγηση των διδασκόντων. Επιτακτικό είναι η αξιολόγηση αυτή να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη για την παραμονή τους στο σχολικό χώρο ή την παύση τους. Να επιδεικνύεται ιδιαίτερος σεβασμός και προσοχή στις ανάγκες του εκάστοτε μαθητικού δυναμικού.

Συνεπώς, μια επιτυχημένη διαδικασία διδασκαλίας-θεωρώ- πρέπει να εμπεριέχει τα ακόλουθα στοιχεία: συστηματικότητα, προγραμματισμό, προετοιμασία, πολυπρισματικότητα, διαδραστικότητα.

Όλα τα παραπάνω θαρρώ πως απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. Είναι καιρός για αναδιάρθρωση και αλλαγή, γιατί άλλωστε η παιδεία είναι υπόθεση όλων μας, αφετηρία και τέλος μας.

Αλεξία-Νεφέλη Δούμα

Φοιτήτρια Νομικής ΑΠΘ

Βουλευτής Σοσιαλιστικής Δύναμης

Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων