Οι χαμένες αξίες της Συντηρητικής Ελλάδος

Γράφει ο Χρήστος Χριστόπουλος*

Δεδομένων των εξελίξεων, έχει πραγματικά έρθει ο καιρός για το συντηρητικό κόμμα του ΜΒΕ, το Εθνικό Κίνημα.

Με την οικονομική κρίση να έχει υποβαθμίσει σε σημαντικό βαθμό την πάλαι ποτέ ισχυρή -πρωτίστως ηθικοπνευματικά και δευτερευόντος οικονομικά- μεσαία τάξη, παρατηρούμε τους γονείς των γονιών μας οι οποίοι κατάφεραν με κόπους χρόνων να δημιουργήσουν μια κάποια περιουσία, να αντιμετωπίζουν την κατάσταση, αρκετές φορές, με σαφώς καλύτερους όρους και πνεύμα από το δικό μας. Είτε ήταν υπάλληλοι, είτε επαγγελματίες και επιχειρηματίες, είτε αγρότες, ήταν συνήθως άνθρωποι μετρημένοι. Ζούσαν λιτά, απεχθάνονταν τα δάνεια και προγραμμάτιζαν προσεκτικά τη ζωή τους χωρίς σπατάλες.΄Εχοντας εμπειρίες πολέμων και οικονομικών καταστροφών, αντιμετώπιζαν το μέλλον με συστολή και συγκρατημένη απαισιοδοξία. Ηταν, με άλλα λόγια, συντηρητικοί άνθρωποι.

Αυτός ο συντηρητισμός είχε αναγορεύσει σε θεμέλια της κοινωνικής οργάνωσης, συμπεριφορές όπως η εργατικότητα, η αποταμίευση, η πειθαρχία, ο σεβασμός στους νόμους, η εγκράτεια. Ιδιαίτερα, η ελληνική εκπαίδευση ήταν γεμάτη από τέτοιες αξίες, που σήμερα τις θεωρούμε παλιομοδίτικες και συχνά αντιδραστικές. Γελάμε, όταν σκεφτόμαστε πως τα παλιά βιβλία του δημοτικού είχαν ως πρότυπα καριέρας τον τσαγκάρη, τον καστανά, τον ξυλουργό, τον αγρότη. Ταπεινά επαγγέλματα και κόσμοι που αποτύπωναν τις αξίες του ελληνικού συντηρητισμού.

Μας αρέσει ή όχι, πάντως, αυτός ο συντηρητικός κόσμος άφησε το στίγμα του στη χώρα. Συγκρότησε έναν συνεκτικό κώδικα αξιών και συμπεριφοράς, που κοινωνικοποίησε γενιές ολόκληρες προς συγκεκριμένα πρότυπα ζωής.

Σήμερα, στην εποχή της άκρατης λιτότητας σε οικονομικό επίπεδο και της πολιτιστικής ένδειας σε αξιακό, πολλοί είναι εκείνοι από τη γενιά των γονιών μας που αναθεωρούν για την αποστροφή αυτών των αξιών. Αυτή η γενιά οικοδόμησε το δικό της αξιακό σύστημα, που επιβλήθηκε εύκολα στις πολιτικές συνθήκες της μεταπολίτευσης.

Σύντομα, τη θέση της αποταμίευσης πήρε ο αχαλίνωτος καταναλωτισμός και ο υπερδανεισμός. Τη θέση πως ο πλούτος δεν φέρνει την ευτυχία διαδέχθηκε η ακόρεστη δίψα για πλούσια ζωή και πολυτελή διαβίωση. Χάρη στα νέα ήθη, η καριέρα έπρεπε να οδηγεί στον γρήγορο πλουτισμό. Το ελληνικό κράτος αποικήθηκε από νεόπλουτες φιλοδοξίες. Ετσι άνθησαν «αεριτζίδικα» επαγγέλματα, ξεφύτρωσε η μανία του χρηματιστηρίου και πολλοί οδηγήθηκαν προς τη διαφθορά και τη λεηλασία δημοσίων πόρων με την απλή, και φθηνή, αιτιολογία πως «μόνο με τον μισθό δεν βγαίνεις».

Αυτό που επικράτησε στη μεταπολίτευση, συνιστά ένα ιδεολογικό υβρίδιο, που μπορεί να αποκληθεί: «Καταναλωτικός σοσιαλ-λαϊκισμός». Πρόκειται για ένα ιδεολογικό αμάλγαμα που προέκυψε από τη φιλοδοξία κοινωνικής ανόδου και τις καταναλωτικές προσδοκίες της μεταπολεμικής γενιάς σε συνδυασμό με την υιοθέτηση σοσιαλιστικών ιδεολογικών προταγμάτων. Επρόκειτο, στην πραγματικότητα, για την ιδεολογία των εξεγερμένων μικροαστών: τα ήθελαν όλα εδώ και τώρα.

Δύο είναι οι λόγοι που οδήγησαν σ΄αυτό το εμετικό σκεύασμα. Πρώτον, η δικτατορία του 1967, που καταρράκωσε και γελοιοποίησε τις αξίες του ελληνικού συντηρητισμού καθιστώντας τις ανενεργές, αν όχι γραφικές. Κατά δεύτερον, Η επέλαση του ελλαδικού σοσιαλισμού από το 1981, που είχε εξέχουσα συμβολή στην επικράτηση αυτού του καταναλωτικού σοσιαλ-λαϊκισμού.

Αυτά όμως, ανήκουν στο παρελθόν. Το σήμερα επιβάλλει την ανασύσταση του Συντηρητισμού στη χώρα μας και όλες τις αξίες που τον συνοδεύουν. Η Δύση σύσσωμη μας δείχνει το δρόμο που κάποτε υπηρετούσαμε με συνέπεια. Τρανότερο παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο όπου ο επιτυχημένος Κάμερον έχει εμφυσήσει στην κοινωνία τον «προοδευτικό συντηρητισμό»,όχι απλά ως ιδεολογία αλλά ως στάση ζωής. Ο Ρηγκανισμός παραμένει πιο επίκαιρος από ποτέ στις ΗΠΑ ενώ στη Γαλλία ακόμα περιμένουν το νέο Ντε Γκολ.Στη Γερμανία οι Συντηρητικοί της Μέρκελ δίνουν απαντήσεις ιδελογικού περιεχομένου σε όλα τα επίπεδα.

Τί θα άλλαζε όμως ο σύγχρονος συντηρητισμός στην Ελλάδα; Όπως θα απαντούσε και ο φίλος Σωτήρης Μητραλέξης, ο συντηρητισμός δεν φιλοδοξεί να συντηρήσει καταστάσεις. Ο συντηρητισμός φιλοδοξεί να συντηρήσει αρχές, ιδέες, αξίες, ιεραρχήσεις προτεραιοτήτων: την συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος για την εκτίναξη στο μέλλον. Δεδομένου του περιεχομένου αυτών των αρχών, ιδεών, αξιών, ένας νέος ελληνικός συντηρητισμός δεν μπορεί παρά να φιλοδοξεί να αλλάξει τα πάντα.

*Ο Χρήστος Χριστόπουλος είναι Τομεάρχης Οικονομικών