Υπουργός Δικαιοσύνης: «Δεν συνάδει με το νομικό πολιτισμό ενός κράτους δικαίου η υπέρμετρη στέρηση της προσωπικής ελευθερίας»

Πριν την επίσημη έναρξη του Μοντέλου Βουλής των Ελλήνων (ΜΒΕ), ο Υπουργός Δικαιοσύνης, κύριος Χατζηγιάννης, παραχώρησε αποκλειστικές δηλώσεις στο Info/Cracy σχετικά με το Σχέδιο Νόμου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Σωφρονιστικού Συστήματος.

Συνέντευξη στις Ελευθερία – Ραφαέλλα Γερολύμου και Εύη Σπανού

-Στα καταστήματα κράτησης γυναικών, κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 2, λειτουργούν ειδικοί χώροι για τη συνύπαρξη των κρατούμενων μητέρων με τέκνα έως πέντε (5) ετών. Η απομάκρυνση του τέκνου από τις φυλακές και η ανάθεση της επιμέλειάς του σε κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή στα Ιδρύματα Προστασίας Τέκνων Φυλακισμένων, πιστεύετε πως επηρεάζει τη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του;

«Σε κάθε περίπτωση, η μητρική στοργή και φροντίδα είναι απαραίτητη για την ομαλή ανατροφή και την άρτια ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των ανήλικων τέκνων. Παρ’ όλα αυτά, η νομική μεταχείριση των τέκνων φυλακισμένων γυναικών δεν θα έπρεπε επ’ ουδενί να εξομοιώνεται με αυτή των κρατουμένων. Ως εκ τούτου, δε συνάδει με το νομικό πολιτισμό ενός κράτους δικαίου η υπέρμετρη στέρηση της προσωπικής ελευθερίας των συγκεκριμένων τέκνων, τα οποία, ουδέποτε, διέπραξαν κάποια αξιόποινη πράξη. Με το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο τίθεται προς συζήτηση και ψήφιση ενώπιον της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Σωφρονιστικού Συστήματος, επεκτείνεται το σχετικό ηλικιακό όριο συμβίωσης γυναικών κρατουμένων και των τέκνων τους στα 5 έτη. Σκοπός της συγκεκριμένης νομοθετικής διάταξης είναι η εξισορρόπηση δύο φαινομενικά -τουλάχιστον- αντιτιθέμενων συμφερόντων. Αφενός, η ανάγκη διασφάλισης της απαραίτητης κατά το στάδιο του θηλασμού και της προ-νηπιακής ηλικίας συμβίωσης μητέρας και τέκνου και, αφετέρου, η αποτροπή μιας ενδεχόμενης εγκληματικής περιθωριοποίησης ανθρώπινων ψυχών μέσα από την πολυετή παραμονή τους σε ένα κατάστημα κράτησης Η επιλογή του ορίου των 5 ετών δε συνιστά μια τυχαία νομοθετική επιλογή. Αποτελεί μια κομβικής σημασίας ηλικία που σηματοδοτεί τη σταδιακή μετάβαση του τέκνου από το αμιγώς οικογενειακό στο σχολικό περιβάλλον. Το παιδί μέσα από την νηπιακή και πρωτοβάθμια εκπαίδευση αναπτύσσει πολύπλευρα την προσωπικότητά του και κοινωνικοποιείται περαιτέρω. Μολονότι, η μητρική παρουσία είναι ανεκτίμητη και δυσαναπλήρωτη, το συμφέρον του τέκνου επιτάσσει την ομαλή ένταξη του στο κοινωνικό σύνολο. Για το σκοπό αυτό, ο πατέρας του τέκνου σε συνεργασία με άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος επωμίζονται την ανατροφή του τέκνου κατά το διάστημα απουσίας της μητέρας.»

-Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 12 (Πειθαρχική Διαδικασία), μια εκ των πειθαρχικών ποινών, που επιβάλλεται σε κρατούμενο για παραπτώματα Β’ Κατηγορίας, αποτελεί ο περιορισμός από μια (1) έως δέκα (10) μέρες σε ειδικό κελί κράτησης χωρίς επικοινωνία με άλλους κρατούμενους και με καθημερινή ιατρική παρακολούθηση. Η εφαρμογή της απομόνωσης, η οποία δέχεται κατηγορίες ότι δεν αποσκοπεί στην τιμωρία του κρατουμένου αλλά έχει εκδικητικό χαρακτήρα, έρχεται σε αντιστοιχία με το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις;

«Η παραμονή των κρατουμένων σε κελιά απομόνωσης έως και 10 ημέρες αποτελεί μια πειθαρχική κύρωση, που επιβάλλεται στο πλαίσιο πειθαρχικής διαδικασίας εντός των καταστημάτων κράτησης, σε περίπτωση τέλεσης βαρέων πειθαρχικών παραπτωμάτων. Ο σκοπός της ποινής αυτής είναι σύννομος και σε καμία περίπτωση δεν αντίκειται στις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας μας (βλ. Ευρωπαϊκό Σωφρονιστικό Κανονισμό 1987). Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο περιορισμός λαμβάνει χώρα σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που εξασφαλίζει την απουσία τυχόν επικοινωνίας του φυλασσόμενου με λοιπούς κρατουμένους, ενώ καθιερώνεται ημερήσια ιατρική παρακολούθηση του κρατουμένου για ευνόητους λόγους. Σε κάθε περίπτωση, η εν γένει διαμόρφωση του χώρου απομόνωσης και η μέγιστη διάρκεια παραμονής σε αυτόν δε θέτει σε κίνδυνο την σωματική ακεραιότητα αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του κρατουμένου. Ο προσωρινά «απομονωμένος» κρατούμενος δε στερείται τροφή, συνθηκών υγιεινής, τυχόν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ούτε υπόκειται σε οποιαδήποτε μορφή σωματικής ή ψυχολογικής βίας. Σκοπός της απομόνωσης είναι η αποκατάσταση της διασαλευμένης ισορροπίας εντός του σωφρονιστικού καταστήματος, η οποία προξενήθηκε από την τέλεση, ιδιαίτερα, πειθαρχικών αδικημάτων, καθώς και η περαιτέρω προστασία του κρατουμένου μέσα από την αποτροπή τυχόν στιγματισμού του και στοχοποίησης του από συγκρατούμενους. Εξάλλου, πρόκειται για έσχατο μέτρο κύρωσης, που επιβάλλεται μόνο όταν ηπιότερες ποινές δεν επαρκούν για τον επιδιωκόμενο σκοπό ανάλογα με τη φύση και βαρύτητα του σχετικού πειθαρχικού παραπτώματος.»

-Σύμφωνα με την Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων (CTP), η χώρα μας παρουσιάζει ανεπαρκής στελέχωση των σωφρονιστικών καταστημάτων της, με συνέπεια τις συχνές αποδράσεις κρατούμενων τα τελευταία χρόνια. Ποια μέτρα σκοπεύετε να λάβετε για την αύξηση του αριθμού του αστυνομικού προσωπικού στο χώρο των φυλακών;

«Ο αυξανόμενος αριθμός αποδράσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ένα ζήτημα μείζονος σημασίας για την άρτια λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας μας. Η λύση για εμάς εντοπίζεται στη καλύτερη κατάρτιση του υπάρχοντος δυναμικού εντός των καταστημάτων κράτησης. Στόχος είναι η διαρκής αξιολόγηση των σωφρονιστικών υπαλλήλων μέσα από ένα αδιάβλητο σύστημα καθώς και η λήψη εντονότερων μέτρων ασφαλείας εντός των φυλακών με την συνδρομή της τεχνολογίας. Καθίσταται απαραίτητη, επίσης, η περαιτέρω εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων σε ζητήματα ασφάλειας και ελέγχου. Αν το υπάρχον δυναμικό αδυνατεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες και ιδιαίτερα πολύπλοκες ανάγκες, δεν αποκλείεται η στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών με υπαλλήλους που διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ένα ζήτημα το οποίο μπορεί να τύχει και περαιτέρω συζήτησης και επεξεργασίας εντός της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής.»